Güncel Patoloji Dergisi 2018, Cilt 2, Ek Sayı
PL024(77) - Glioblastomlarda EGFR, MMP2, MMP9 ekspresyonu ile ki-67 proliferatif indeksin prognozla ilişkisi
Nöropatoloji
Merve Başar 1, Dilek Yavuzer 1, Filiz İlhan Türkel 1, Nimet Karadayı 1, Nagehan Özdemir Barışık 1
1 Sbü Kartal Dr.lütfi Kırdar Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Patoloji Kliniği
  Amaç: Glioblastom santral sinir sistemi (SSS)?nin primer tümörleri içinde en sık rastlanılan (%15) ve en ölümcül olanıdır. Glioblastom tanılı hastalar tedaviye yanıtta ve yaşam süresi açısından heterojenite göstermektedir. Beklenen yaşam süresindeki farklılık, açığa çıkmamış mekanizmaların sağkalımda etkili olduğu şüphesini doğurmaktadır. Glial tümörlerde epidermal büyüme faktör reseptörü (EGFR) yolağındaki aktivite artışı tümöral gelişmeden sorumludur. Matriks metalloproteinazlar (MMP) ise tümör hücre invazyonu ve metastaz sırasındaki ekstrasellüler matriks (ESM) yıkımında etkilidir. Ki-67 nükleer antijeni siklusun G0 fazının geç dönemlerinde ortaya çıkan proliferasyon belirtecidir. Çalışmadaki amacımız glioblastom tanılı olgularda EGFR, MMP2 ile MMP9 ekspresyonu ve Ki-67 proliferasyon indeksinin tümörün demografik özellikleri ve yaşam süresi ile ilişkisini araştırmaktır.

Gereç ve yöntem: Sağlık Bilimleri Üniversitesi Kartal Dr. Lütfi Kırdar Eğitim ve Araştırma Hastanesi Patoloji Kliniği?nde glioblastom tanısı almış 177 vaka çalışmaya alınmıştır. İmmünohistokimyasal inceleme için, formalin tespitli, parafine gömülü dokulardan hazırlanan 4 µm kalınlıktaki kesitler kullanılmıştır. Tümör dokularına EGFRVIIIa, MMP2 ve MMP9 antikorları uygulanmıştır. Mevcut Ki-67 proliferasyon indeksleri ve lokalizasyon bilgileri yeniden gözden geçirilerek kayıt altına alınmıştır. Elde edilen veriler ve yaşam süreleri istatiksel olarak karşılaştırılmıştır.

Bulgular: Yaş ile sağkalım arasında negatif yönde orta derecede anlamlı (r:-0,308) ilişki saptanmıştır ve yaş arttıkça sağkalım süresi azalmıştır (p<0,001). EGFRVIII ekspresyonu ile sağkalım arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür (p>0,05). MMP2 ile sağ kalım arasındaki ilişki incelendiğinde; birkaç hücrede boyanma görülen hastalardaki sağ kalım süresinin (20,097±2,167 ay) yaygın boyanma görülen hastalara göre (7,319±2,357 ay) daha yüksek olduğu görülmüştür (p<0,001). MMP9 ekspresyonunun tümör hücrelerindeki boyanma yaygınlığı ile sağkalım süresi arasında negatif yönde orta derecede anlamlı (r:-0,420) korelasyon saptanmıştır. Buna göre MMP9 ekspresyonu arttıkça sağkalım süresi azalmaktadır (p<0,001). Ki-67 indeksi ve sağkalım arasında anlamlı sonuç bulunmamıştır. Frontal-nonfrontal yerleşim ile sağkalım arasında ilişki saptanmamıştır (p>0,05).

Sonuç: Çalışmamızda tümör hücrelerindeki MMP9 ve MMP2 ekspresyon artışı ile prognoz arasındaki negatif korelasyon matriks metalloproteinazların prognostik parametre olarak önemini ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler : Glioblastom, matriks metalloproteinaz, EGFR, Ki-67